St. Janschool

De visie van de St Jan luidt: “Je mag zijn wie je bent en worden wat je kunt.” Om dit waar te maken, stellen we hoge eisen aan ons zelf maar ook aan onze kinderen. Alles wat wij doen, moet passen in ons curriculum. We willen de talenten ontdekken bij al onze leerlingen; van hoogopgeleide vluchtelingen tot laagopgeleide Amsterdammers. Al enkele jaren werken wij met drie instructiegroepen; hebben wij de leerstof gecompact en verrijkt en met eigen middelen een plusklas opgezet. Een aantal leerkrachten is geschoold in denkstimulerende gesprekstechnieken (DGM).

Brochure Onderzoekend denken en leren in de klas, Opbrengsten uit vindplaatsscholen

Deze brochure laat u kennismaken met vindplaatsscholen in de regio Noord-Holland/Flevoland. Vindplaatsscholen blinken uit in wetenschap & techniek en werken actief aan de talentontwikkeling van hun leerlingen. Dit doen zij in nauwe samenwerking met universiteiten, pabo’s, OBD Noordwest en het science center NEMO. Deze samenwerking werpt haar vruchten af. De schoolportretten laten zien hoe de leerlingen van deze scholen worden geprikkeld en uitgedaagd en hoe de onderzoekende houding van leerlingen én leerkrachten wordt bevorderd. De St. Janschool is één van de vindplaatsscholen die in deze brochure geportretteerd wordt. Download hier de brochure.

Een berichtje in de Leeuwarder Courant: ‘Kinderen presteren beter als ze bewegen voor de les’. Het triggerde Bodil Bakker en Remy van den Hoed voor een onderzoek naar bewegen en de prestaties in de rekenles van groep 5 op de Sint Janschool in Amsterdam. Ze wilden weten of kinderen die bewogen daadwerkelijk beter presteerden, maar onderzochten ook hoe kinderen de sommen ervoeren na bewegen: makkelijker of juist moeilijker?

Verrassende uitkomst
Bakker en Van den Hoed merkten al snel dat ze hun onderzoeksvraag moesten concretiseren. Met hulp van Martijn Weesing, de begeleider vanuit de Hogeschool iPabo, besloten ze twee groepen 5 te nemen en te starten met een nulmeting. Vervolgens kreeg de ene groep beweging tijdens of vlak voor de rekenles aangeboden, en de andere groep niet. Er werden vier afnamen als meetmoment genomen. En wat bleek? De groep zonder beweging presteerde beter dan de groep met beweging! Dat hadden ze niet verwacht… Wel betitelde de groep kinderen die bewoog de sommen als ‘makkelijker’.

Groeien in het proces
Van den Hoed begrijpt dat het onderzoek te kleinschalig en te kort was om er directe conclusies aan te verbinden, maar het ging vooral ook om het onderzoeksproces. Van den Hoed is wiskundige en wilde dan ook graag een kwantitatief onderzoek, zodat hij de dataverwerking kon doen. “Dat vond ik erg leuk en het gaf weer een andere impuls aan mijn werk als leerkracht. Het is heel prettig dat dit project werd uitgesmeerd over een schooljaar. Zo konden ideeën bezinken en groeide je samen in het proces.” Bakker genoot van de praktische uitvoering in de klas en de ervaringen die ze daarbij opdeed. Wat Bakker en Van den Hoed hebben geleerd, is dat de beginsituatie voor zowel de onderzoek- als de controlegroep gelijk moet zijn. En dat zaken als een filmploeg in de school, in dit geval voor een documentaire van Zembla (niet in het kader van het Vindplaatsenproject), het resultaat wellicht beïnvloeden. “Alle randvoorwaarden moeten kloppen en dat was bij ons niet altijd het geval,” vertelt Van den Hoed. Tijdens een studiemiddag van de school presenteerden ze hun bevindingen aan collega’s. Ze merkten dat het thema ‘onderzoekende leerkracht’ leeft binnen de school. “Niets is wat het lijkt. Niet zomaar iets aannemen, maar vragen stellen en die vragen onderzoeken – een kritische houding aannemen – is wel een eye opener gebleken.”

De Sint Janschool werd begeleid door Martijn Weesing, docent Natuur en Techniek van Hogeschool iPabo, centrum voor primair onderwijs
Opvallend aan het project vond ik het enthousiasme en de gedrevenheid van het team, en het vertrouwen dat we kregen om de begeleiding te mogen doen. Ik heb echt het gevoel dat we iets wezenlijks teweeg hebben gebracht qua onderzoekend leren binnen het team van de school. De vonk sloeg over en je merkte dat het bij het héle team van de Sint Jan ging leven. De ervaring die ik heb opgedaan bij de begeleiding van de onderzoeksgroepen en het aanscherpen van hun onderzoeksvragen heb ik als zeer positief ervaren. Ook de kruisbestuiving tussen de school en mijzelf als educatieve partner was goed: één van de onderzoeksgroepen is langs geweest op de iPabo om materialen te bekijken en ideeën op te doen in het natuur- en technieklokaal. Ik op mijn beurt heb literatuursuggesties gedaan die de leerkrachtonderzoekers weer verder hielpen. De leerkrachten vonden het moeilijk om de onderzoeksvraag te trechteren. Hoe maakt je het zo klein en werkbaar dat je er concreet mee aan de slag kunt en hoe voorkom je dat je ‘door de bomen het bos niet meer ziet’? Daarnaast bleek het interpreteren van de onderzoeksresultaten lastig: wat zegt dit nu over mijn groep, mijn kinderen, mijn functioneren? Vaak verzuchtten zij dat het onderzoek te kort heeft geduurd en met een te kleine groep om echt wat te kunnen concluderen. En dat meer onderzoek nodig is. Dat is natuurlijk wel weer een echte onderzoeksconclusie!

Andere onderzoeken op de St. Janschool
Jacqueline Parren: Weten is kiezen.
Onderzoeksvraag: Heeft het gebruik van denkstimulerende gesprekstechnieken, gebaseerd op de taxonomie van Bloom, een positief effect op de ruimtelijke structureervermogens van jonge kinderen?
Download onderzoekposter

Bodil Bakker & Remy van den Hoed: Rekenen kinderen beter na beweging?
Onderzoeksvraag: Gaan de resultaten bij het maken van keersommen omhoog wanneer de leerlingen direct voorafgaand een lichamelijke activiteit doen?
Download onderzoekposter

Suzanne Timmer: Bestaat er een perfect stappenplan voor werkwoordspelling?
Onderzoeksvraag: Wat is het effect van het werken met een stappenplan op de resultaten van de werkwoordspelling van de persoonsvorm verleden tijd en tegenwoordige tijd?
Download onderzoekposter

Dieneke Blikslager, Suzanne Goetmaker & Frans Bartman: Techniek in de klas, concept of recept?
Onderzoeksvraag: Welke invloed heeft a) het werken aan de hand van een receptenmethode, of b) het werken aan de hand van instructie volgens concept-cartoons, op de betrokkenheid van de leerlingen?
Download onderzoekposter

Film ‘De Onderzoekende leerkracht

In opdracht van het EWT is in samenwerking met het Centrum Brein & Leren (VU) en Hogeschool iPabo op de St. Jan een inspirerende film gemaakt over de onderzoekende leerkracht. Deze film laat zien hoe Wetenschap & Techniek de creativiteit prikkelt van jonge kinderen en hoe het ze helpt hun talenten te ontplooien. Door de leerkracht enthousiast te maken voor onderzoek, krijgt de leerkracht handvatten om de onderzoekende houding bij de leerling te stimuleren. Onderzoekers en lerarenopleiders brengen de expertise in en leerkrachten formuleren hun eigen onderzoeksvragen, zetten hun eigen onderzoek op en kijken wat er van de resultaten van dit onderzoek werkt in hun eigen praktijk.