Onderwijs in Vlaanderen: veel aandacht voor talenten
We staan in een krappe ouderwetse lerarenkamer met een donkere houten tafel, een paar leren stoelen en een zwart-wit portret van koning Boudewijn en koningin Fabiola op de schoorsteenmantel. Een voormalig klooster, begrijp ik. We luisteren naar Sander Van de Poel, pedagogisch directeur kleuterschool. Samen met een groep derdejaars studenten van de iPabo ben ik op studiereis naar Vlaanderen. We zijn op bezoek bij De Ark in Leuven, kleuterschool en lagere school in één. De school heeft de visie uitgewerkt in een tiental zinnen in kindertaal. Twee pak ik er bij: ‘Ontdek maar dat het een school is voor grote en kleine talenten’ en ‘Je mag er durven en je mag er aarzelen’. De Ark heeft als doel om de talenten van alle kinderen te leren kennen gedurende de jaren dat zij op de school zitten. En om kinderen bewust te maken van hun talenten. ‘En dat hoeft niet een enorm groot uniek talent te zijn maar iets wat je graag doet, wat je makkelijk af gaat, waar je van in een flow komt. Want dat stimuleert het zelfvertrouwen.’
Vol passie legt de directeur uit hoe er gewerkt wordt met de methode talentenarchipel en de negen talenteilanden. Bijvoorbeeld het natuur- en techniekeiland voor kinderen die graag mee gaan naar het park en die graag met techniek bezig zijn. Of het sameneiland voor kinderen die veel gevoel hebben voor hoe het met andere kinderen gaat. Of het eiland van wil en durf, om iets aan te pakken, ondernemend te zijn. ‘Vroeger zaten kinderen in bankjes en moesten doen wat de juf zei, nu is dat anders: kinderen moeten zelf bedenken en durven. Dat hebben kinderen nodig in deze tijd.’ ‘Kinderen ontdekken wat ze graag doen, waar ze energie van krijgen. Kinderen weten ook welke gebieden ze liever niet doen – maar wel moeten doen. Ze weten waar ze wel energie van krijgen om de dingen te kunnen doen die ze moeten doen.’ Zelfkennis is belangrijk, zodat kinderen na hun lagere schooltijd bewuster kunnen kiezen voor een vervolgschool.
De Ark wil ook uitdragen dat alle beroepen belangrijk zijn. ‘Niet iedereen hoeft dokter of notaris te worden.’ Ik werk al enkele jaren met de talentenarchipel. Wat bijzonder om het een keer in de praktijk te zien. Het doet me ook goed om te zien dat de studenten enthousiast zijn, ‘Dat zouden we in Nederland ook veel meer moeten doen’. Leuk om hun gedrevenheid te zien. We nemen een kijkje in een aantal klassen. De poster met de talenteilanden hangt in elke klas. Bij de eilanden zijn pasfotootjes van de kinderen geplakt. In groep 3 hangen veel foto’s bij beweegeiland en fijneiland, bij een klas met jongste kleuters hangen veel foto’s bij sameneiland, beweegeiland en ondernemerseiland.
De school is gedurende tien jaar bezig om talenten te ontdekken. De leerkrachten kijken veel naar de kinderen. Ze proberen te ontdekken wat de talenten van de kinderen zijn. De leerkracht van groep 3 vertelt me dat zij ook de ouders er bij betrekt. ‘We vragen ouders aan het begin van het schooljaar welke talenten zij hebben. Ouders komen daarover vertellen en hun kinderen helpen daar ook bij.’ We bezoeken ook basisschool De Vuurtoren in Antwerpen. De school ligt in een achterstandswijk en heeft de aanpak daar helemaal op afgestemd. Naast nadruk op de cognitieve vaardigheden is De Vuurtoren ook bezig met het stimuleren van het zelfvertrouwen en brede talentontwikkeling. ‘Wij laten iedereen stralen’ is de missie van de school. Ik zie dat terug als ik een rondje door de school maak. Op de deur van klas 5A hangt een zelfgemaakte poster met zeventien puzzelstukken, die samen een puzzel vormen. Ieder kind heeft een eigen puzzelstuk ingekleurd. En de bijbehorende tekst luidt: ‘Samen zijn wij 5A’. Een andere deur: een poster van allemaal anders gekleurde handen rondom het woord Welkom. En nog een deur, vol plaatjes van superman. Ieder kind is superman met een pasfotootje en een grote mooi gekleurde cape die alle kanten op zwiert. Op de hogeschool iPabo werken we ook met de talentenarchipel.
De studenten die het uitstroomprofiel Talentontwikkeling en excellentie volgen, leren werken met het model en de bijbehorende middelen. We koppelen dit aan wetenschap en techniek. Want talenten van kinderen kunnen groeien door wetenschap- en techniekactiviteiten, als kinderen bezig zijn met het ontdekken van hun leefwereld, met logisch denken, fijne motoriek, verbeelden, rekenen, taal, ondernemen en samenwerken. Meer weten over de talentenarchipel?
Edith Louman
Hogeschool iPabo
e.louman@ipabo.nl
