Publicaties

Kinderen, sensoren, computers, grafieken
- Auteur:
- Ed van den Berg en Frank Schweickert
€Sense2 is een roze doosje met een microfoon (geluidssensor), een lichtsensor, een temperatuursensor en een buzzer, die is aan te sluiten op een usb-poort. In dit artikel gaan kinderen van groep 8 aan de slag met het apparaat. Door op een icoontje op het bureaublad te klikken verschijnt er een werkblad en het meten kan beginnen!

Techniekhoeken brengen Techniek dichtbij
- Auteur:
- Pauline Hakkert en Edith Louman
Dit artikel geeft ons een kijkje in de techniekhoeken van de Paulusschool. Zo bouwen de kleuters bij het thema dieren van groot constructiemateriaal een takelwagen om hun dieren in de kooien te takelen, maken de kinderen van de bovenbouw timmermanskistjes voor de kleuters bij de timmertafel en leren de kinderen van groep 7 in de Sinterklaastijd bootjes vouwen, zodat zij dat kunnen leren aan de kleuters. Die maken er een hele pietenvloot van!

Onderzoekend leren, de nieuwsgierige docent
- Auteur:
- Henk Rietdijk, opleidingsdocent Christelijke Hogeschool Ede
Jonge kinderen beschikken over een onbevangen nieuwsgierigheid om de wereld om hen heen te ontdekken. Hoe komt het nou dat de eens zo actief lerende kinderen aan het einde van de basisschool passief zijn geworden? En in hoeverre houdt het onderwijs rekening met het stimuleren en ontwikkelen van het probleemoplossend handelen en de onderzoekende houding? Krijgen leerlingen de mogelijkheid om hun talenten op het terrein van wetenschap en techniek voldoende te ontplooien? Dit artikel gaat in op de vraag of de indeling in ‘schoolvakken’, het lesrooster, curriculum e.d. belemmerend zijn voor leerkrachten en opleiders om onbevangen problemen met een vakoverstijgend karakter aan te pakken.

Leren van het brein
- Auteur:
- Nikki Korteweg
Weten hoe het scholierenbrein het beste leert, kan leraren helpen die ongeïnteresseerde pubers bij de les te houden.

Over ‘Brein & leren’ in relatie tot onderwijsontwikkeling
- Auteur:
- Prof. Jelle Jolles
In dit artikel geeft Jelle Jolles aan de hand van een voorbeeld aan dat er grote individuele variabiliteit die bestaat in de cognitieve ontwikkeling. Deze hangt zelf weer samen met individuele patronen in hersenontwikkeling. En die ontwikkeling blijkt veel langer door te lopen dan men tot nu toe dacht, en wel tot ruim na het 20e levensjaar.

Bouwen aan het brein: over talenten en creativiteit in relatie tot hersen- en cognitieve ontwikkeling
- Auteur:
- J.Jolles
In het afgelopen decennium is veel inzicht verworven in de ontwikkeling van de hersenen in relatie tot de zogenaamde ‘hoger-cognitieve functies’. Niet alleen is gebleken dat de hersenen veel langer doorrijpen dan tot nu toe gedacht, en wel tot na het twintigste jaar. Ook is duidelijk geworden dat er tussen kinderen forse verschillen bestaan in individuele ontwikkeling. De hersenen blijken te kunnen optreden als ‘afhankelijke variabele’. Dat wil zeggen dat het vooral omgevingsfactoren zijn die –in de juiste fasen- bepalend zijn voor de uitgroei van het brein en de effectiviteit van het cognitieve functioneren. Met andere woorden, het gezin, de sociale omgeving en de aard en kwaliteit van het onderwijs zijn naast genetische en andere biologische factoren sterk medeverantwoordelijk voor het functioneren van het kind en voor de ontwikkeling van diens talenten. In deze lezing wordt ingegaan op deze ‘talenten’ en op zowel biologische als omgevingsfactoren die belangrijk zijn voor die talentontwikkeling. In dit verband worden relevante inzichten uit neurowetenschap, alsmede cognitieve en biologische psychologie gepresenteerd.

Stem de lesstof af op de rijpheid van de hersenen
- Auteur:
- Peggy van der Lee
Scholen moeten meer rekening houden met de ontwikkeling van de hersenen en met individuele verschillen in het brein, zegt neuropsycholoog Jelle Jolles, voorzitter van de commissie Hersenen en Leren. ‘Ik reken op een revolutie in het onderwijs.’

Conceptcartoons als opstap naar onderzoek
- Auteur:
- Ed van den Berg, Exprtisecentrum Wetenschap en Techniek, Hogeschool van Amsterdam en Bas Higler, 5de Montessorichool Watergraafsmeer, Hogeschool van Amsterdam
Conceptcartoons zijn een geschikt middel om kinderen aan het experimenteren te krijgen. Het artikel beschrijft een les gegeven in groep 5 en 6 en in groep 7 en 8. De les: Glas op tafel. Water er in. En een paar ijsklontjes erbij. Wat gebeurt er? Nadat een leerling de opmerking maakte “Het beslaat”, deelden de auteurs een conceptcartoon uit over deze proef. De auteurs beschrijven het verloop van de les en gaan in op de pluspunten en de minpunten van de conceptcartoon.

Spiegels. Een lessenserie voor de eerste vier jaar van de basisschool
- Auteur:
- Welmoed Damsma, Ed van den Berg, Gerda Manneveld / Amstel instituut, Universiteit van Amsterdam
De lessenserie over spiegels voor groepen 1 & 2 en 3 & 4 doet het goed bij kinderen, is laagdrempelig voor leerkrachten en vereist weinig speciale spullen. Het artikel beschrijft de lessenserie en het enthousiasme van de kinderen; de spiegel en spiegelende voorwerpen boeien de kinderen. Na de serie blijven deze kinderen de juf vragen wanneer ze weer eens iets met spiegels gaan doen, terwijl ze zich normaal gesproken weinig herinneren van de activiteiten van de vorige dag. En de leerkrachten? Die vonden het materiaal uniek en laagdrempelig.

Zaadjes planten voor natuurwetenschap in groep 3
- Auteur:
- Ed van den Berg/ Amstel instituut, Amsterdam, Edith Louman/ Hogeschool IPABO, Amsterdam, Alkmaar
“Mijn buurman heeft me wat voor jullie meegegeven. Ik weet niet goed wat ik ermee moet, maar mijn buurman zei, dat de kinderen het wel zouden weten.”Er is direct aandacht in de groep. Juf Claudia zet schoteltjes met zaadjes bij elk groepje. Wat volgt is een boeiende les over zaadjes. Het artikel beschrijft, met veel kindercitaten, de les, gaat in op de eerste wet van de didactiek en laat zien dat een diagnostische discussie met kleine groepjes en vervolgens plenair zo motiverend kan zijn dat iedereen na 45 minuten nog door wil gaan en wil gaan experimenteren.